Tijdens archeologisch onderzoek in de Merwedekanaalzone in Utrecht is recentelijk een stuk van de weg naar het Romeinse fort op het Domplein blootgelegd. Sinds 20 november 2024 wordt het onderzoek uitgevoerd op een terrein dat bouwrijp wordt gemaakt voor de realisatie van woningen. Het was reeds bekend dat de limesweg door het zuidelijke deel van deze verkaveling liep. De opgravingen worden uitgevoerd door de afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht. langs de rivier de Rijn. Het lag op de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Vandaag vinden de archeologen de restanten ervan onder en rond het Domplein. Uit opgravingen was in 2007 reeds gebleken dat het castellum niet aan de doorgaande limesweg lag, maar aan een korte doodlopende zijweg die ervan afsplitste. De huidige opgraving geeft meer informatie over de topografische situatie van het Romeinse fort ten opzichte van de limesweg langs de Rijn.
De limesweg, die alle forten langs de noordgrens van het Romeinse Rijk met elkaar verbond en bedoeld was voor snelle verplaatsingen, blijkt in de Merwedekanaalzone opmerkelijk goed bewaard gebleven te zijn. Sinds 1997 schenkt de gemeente Utrecht bijzondere aandacht aan deze weg en het archeologisch onderzoek ervan. In Leidsche Rijn zijn dankzij deze inspanningen al veel belangrijke vondsten gedaan, waaronder bruggen en andere waterbouwkundige werken.
De limesweg werd rond het jaar 85 na Christus aangelegd door het Romeinse leger en tot in de derde eeuw onderhouden. Hij had een breedte van ongeveer vijf meter en was verhard met grind, terwijl greppels langs de weg zorgden voor afwatering.
Opmerkelijk genoeg liep de limesweg 2,5 kilometer ten zuiden van het Romeinse fort op het Domplein. Daarmee sneed de weg een noordwaartse bocht van de Rijn af. Deze keuze voor een rechtlijnige tracé zorgde ervoor dat troepenverplaatsingen en postverkeer zo efficiënt mogelijk konden plaatsvinden. Maar de limesweg liep dus niet direct langs het fort op het Domplein .
De recent ontdekte weg, geïdentificeerd aan de hand van de bermgreppels, blijkt een aftakking van de limesweg te zijn. De verhoogde structuur van de weg, bijeen gehouden door palenrijen die diep in de vochtige grond werden geheid, kan goed worden gereconstrueerd dankzij grondverkleuringen en restanten van paalpunten die in de bodem bewaard bleven. De bermgreppels tonen sporen van verschillende fasen van aanleg en onderhoud, wat een gedetailleerd beeld geeft van het gebruik en de evolutie van de weg.
Met zijstroken voor het transport van vee was de totale breedte van de wegzone ongeveer 30 meter. Deze vondst is van groot belang voor het begrip van Romeins Utrecht en het omliggende grenslandschap. Opmerkelijk is dat deze nieuwe weg precies lijkt te zijn uitgelijnd op het Domplein. Archeologen zijn daarom overtuigd dat deze aftakking rechtstreeks naar het Romeinse fort van Utrecht leidt.
Foto: gemeente Utrecht