Professor Hubert Devijver wees er tijdens zijn colleges aan de Katholieke Universiteit van Leuven vaak op dat tijdens de Grieks-Romeinse oudheid massa’s teksten zijn geschreven, waarvan slechts een fractie bewaard bleef. Van de Romeinse auteurs zijn op dit moment 772 namen bekend. Van 276 auteurs ging het volledige oeuvre verloren. Van 352 auteurs bleven de geschriften fragmentarisch bewaard. Van slechts 144 auteurs bleven één of meerdere boeken bewaard. Op basis van deze feiten vermoedt men dat minder dan 10 procent van de oude literatuur tot ons is gekomen. Historici gaan ervan uit dat minder dan tien procent van de oude literatuur tot ons is gekomen. Het is dus maar een fractie waarover wij vandaag de dag kunnen beschikken. Bovendien werpt slechts een klein gedeelte van die fractie een licht op de geschiedenis van Gallia Belgica en Germania Inferior. Dit heeft als gevolg dat een groot deel van zowel de politieke als de sociale en culturele geschiedenis van de noordelijke provincies onbelicht blijft. Om die reden is de oudheidkundige verplicht beroep te doen op al de bronnen die hem ter beschikking staan. Daarom zijn voor de geschiedenis van Gallia Belgica en Germania Inferior naast literaire teksten ook opschriften en archeologisch onderzoek in de brede zin van het woord erg belangrijk. De literatuur is omvangrijk en de publicaties nemen jaar na jaar in een ogenschijnlijk steeds sneller tempo toe.

Een algemeen overzicht van het complete bronnenmateriaal biedt A.W. BYVANCK, 1931-1947, Excerpta Romana. De bronnen der Romeinsche geschiedenis van Nederland, 3 dln., Den Haag. Deel één, dat de teksten met betrekking tot Nederland in de Romeinse tijd omvat, blijft nog steeds een handig hulpmiddel voor verkennend onderzoek. Deel twee over de opschriften en vooral deel drie over vindplaatsen van Romeinse oudheden tot 1940 zijn echter sterk verouderd. Wel blijft deel twee een gemakkelijk startpunt en bieden beide delen nog nuttige informatie over de oude literatuur.

Meer informatie kan de lezer vinden in Vanderhoeven A., Martens M. & Lentacker A. 2022: Onderzoeksbalans archeologie in Vlaanderen: Romeinse tijd, Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed 238, deel 1 & deel 2

 

• Teksten
• Opschriften
• Archeologie