De erfgoedcollecties van de Koninklijke Bibliotheek van België

De Koninklijke Bibliotheek van België is één van de federale wetenschappelijke instellingen op en rond de Kunstberg. De geschiedenis van de KBR gaat terug tot de 15^de eeuw. De huidige KBR werd in 1837 gesticht als de nationale wetenschappelijke bibliotheek van België. 

In 1965 kreeg de KBR net als de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis en het Algemeen Rijksarchief het statuut van Federale wetenschappelijke instelling. Dat betekende dat de belangrijkste opdracht van deze instellingen bestond uit wetenschappelijk onderzoek en de daaraan verbonden openbare dienstverlening. Als nationale wetenschappelijke bibliotheek maakt de KBR deel uit van de Programmatorische Overheidsdienst (POD) Wetenschapsbeleid. De instelling beheert het wettelijk depot, ontwikkelt de nationale verzamelingen en publiceert de Belgische Bibliografie. Zij ontwikkelt wetenschappelijke projecten en stelt haar collecties in de leeszalen ter beschikking aan onderzoekers en studenten. Digitalisering van de collecties en ontwikkeling van elektronische informatie moet dat wetenschappelijk onderzoek faciliteren.

De kern en samenhang van die erfgoedverzameling ligt in de geschiedenis van het boek, het grafische beeld en de ontwikkeling van de druktechnieken. De instelling herbergt zeven afdelingen of ‘kabinetten’, met name: Handschriften; Oude en kostbare drukwerken; Kaarten en plannen; Prentenkabinet; Kranten; Muziek; Munten en Penningenkabinet en een bewaarbibliotheek met Hedendaagse drukwerken. De zeven erfgoedkabinetten van de KBR en een geweldige bibliotheek bewaren 6.000.000 volumes en documenten in zowat 150 kilometer rekken. Gevat in cijfers betekent dat: 5.000.000 boeken ; 21.500 tijdschriften ;150.000 kaarten ; 32.000 handschriften ; 300.000 oude drukken ; 700.000 prenten ; 9.200 microfilms ; 50.000 langspeelplaten …

Beheer en behoud

Als operationeel directeur van de erfgoedcollecties was ik verantwoordelijk voor de coördinatie van het beheer en het behoud van de erfgoedcollecties van de Koninklijke Bibliotheek. Tijdens mijn mandaat heb ik op basis van internationale standaarden en wetenschappelijk onderzoek inzake collectiebeheer en -behoud daarvoor een beleidskader uitgetekend. Dit kader is vervat in de volgende documenten:

- Een actief collectiebeleid voeren. Collectieplan Erfgoedcollecties KBR

- Beleidsvisie aanwinsten Erfgoedcollecties KBR

- Beleidsvisie wetenschappelijk onderzoek in de KBR (collecties)

- Tentoonstellingsbeleid KBR

- Toegang tot de depots en veiligheid van de collecties

- De waardering van de collectie van de Koninklijke Bibliotheek

- Handboek administratief collectiebeheer

Wetenschappelijke projecten

Ik was was verantwoordelijk voor de coördinatie van de wetenschappelijke projecten die door de wetenschappelijke medewerkers werden ingediend en uitgevoerd. Hiervoor werd onder meer beroep gedaan op de fondsen die onder meer in het kader van het programma BRAIN-be werden ter beschikking gesteld. Enkele van deze projecten zijn:

- « La collection des Bollandistes à la Bibliothèque royale de Belgique : ouverture et valorisation », gefinancierd door het Fonds Abbé Manoël de la Serna van de Koning Boudewijnstichting

-  FINGERPRINT : een interdisciplinair collectie- en datamanagementproject op basis van het grafische werk van Pieter Bruegel de Oude (ca. 1520-1569) in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek van België

Tentoonstellingen

- Ovidius in metamorfose / Ovide métamorphosé.  Tentoonstelling ter gelegenheid van het 2000^ste sterfjaar van P. Ovidius Naso, Universiteitsbibliotheek KU Leuven, 17 oktober 2019 – 16 januari 2020. 

- Leon Spilliaert. De verzameling van de Koninklijke Bibliotheek van België, Venetiaanse Gaanderijen Oostende, 30 juni – 30 september 2018. Lees mijn toespraak hier.

Symposia & studiedagen