De opschriften
Hoewel opschriften waardevolle informatie bieden, geven ze slechts een fragmentarisch beeld van het verleden. Dit komt niet alleen door de aard van deze teksten, maar ook doordat slechts een klein aantal ervan de tand des tijds heeft doorstaan. De maatschappelijke context waarin deze inscripties zich situeerden, is vaak moeilijk te reconstrueren. Ze bieden ons slechts flarden uit het dagelijkse leven van de mensen uit die tijd. Daarom richten historici die literaire en epigrafische bronnen bestuderen zich vaak op specifieke personen of gebeurtenissen. Ondanks deze beperkingen zijn inscripties van onschatbare waarde, omdat ze unieke inzichten verschaffen in de levens van individuen, bijzondere gebeurtenissen en aspecten van het dagelijkse leven in de oudheid. Ze geven ons toegang tot de verhalen van honderden, zo niet duizenden, gewone mensen die anders misschien voor altijd onzichtbaar zouden zijn gebleven. In die zin zijn inscripties essentieel voor een breder begrip van de politieke, sociale en economische geschiedenis van de oudheid.

Een overzicht van de epigrafische bronnen werd behandeld door R. NOUWEN, 2008, Onderzoeksbalans Onroerend erfgoed Vlaanderen. 5.6.1.2. Epigrafische bronnen. Voor de onderzoek zijn talrijke corpora van opschriften beschikbaar waaronder uiteraard het Corpus Inscriptionum Latinarum, dat ondertussen ook online kan geconsulteerd worden (https://cil.bbaw.de/). Bijzonder handige hulmiddelen voor verder onderzoek zijn de online databanken.
Ik vermeld hier de Epigraphik-Datenbank Clauss / Slaby (EDCS); Epigraphische Datenbank römischer Inschriften Heidelberg (EDH), Ubi erat Lupa en Trismegistos. De epigrafische teksten voor de Lage Landen werden verzameld door A.W. BYVANCK, 1931-1947, Excerpta Romana, deel 2 en A. DEMAN & M.-TH. RAEPSAET-CHARLIER, 2002, Nouveau recueil des inscriptiones latines de Belgique (ILB²), (Collection Latomus 264), Brussel. Voor de meest recent gepubliceerde epigrafische teksten kan de lezer beroep doen op L'Année épigraphique. Voor een fijne kennismaking met opschriften kan ik V. HUNINK, 2007, Levend in steen. Romeinse grafinscripties, Budel zeker aanraden.
Foto: Grafsteen van de Bataaf Flavus.© Budapest - Aquincumi Múzeum, Foto: Ortolf Harl 2006