In Housesteads diende een zekere Anicius Ingenuus als geneesheer van de cohors I Tungrorum. Hij werd amper 25 jaar oud. Als legerarts werd hij bijgestaan door capsarii, geen bevallige verpleegsters, maar potige hospitaalsoldaten die op het slagveld even bekwaam waren om een vriend te verzorgen als om een vijand te fileren. Het is maar dat je het weet! Celsus, de Romeinse encyclopedist die vooral bekend werd voor zijn traktaat over de geneeskunde, noteerde dat legerartsen zoals onze Anicius Ingenuus veel meer kennis hadden van inwendige organen dan burgerartsen.
Omstreeks 1813 werd in het legerkamp van Housesteads een vrij grote grafsteen in zandsteen teruggevonden. Bovenaan zit een haas in een nis van gestileerde bladeren. De nis zelf is geplaatst in een verzonken rechthoekig paneel met in de bovenhoeken medaillons of paterae. De haas was bekend voor zijn vruchtbaarheid. Wanneer dit dier geïsoleerd op een grafsteen voorkomt moet het waarschijnlijk gezien worden als een symbool voor leven en onsterfelijkheid en niet als een huisdier.
Het opschrift is geplaatst in een uitgespaard raam. Enkele letters zijn licht beschadigd
D(is) M(anibus) / Anicio / Ingenuo / medico / ord(inario) coh(ortis) / I Tungrorum / vix(it) an(nos) XXV
Aan de goden en de geesten van het hiernamaals. Aan Anicius Ingenuus, medicus ordinarius van de cohors I Tungrorum. Hij heeft 25 jaren geleefd.
In een nis van gestileerde bladeren staat een haas afgebeeld. De nis zelf is geplaatst in een verzonken rechthoekig paneel met in de bovenhoeken medaillons of paterae.
Hoewel hazen in het dagelijks leven bekend stonden om hun vruchtbaarheid, krijgt hun voorstelling op een grafsteen een spirituele dimensie. In de context van een geïsoleerde afbeelding verwijst de haas waarschijnlijk naar leven en onsterfelijkheid, een symbool van de hoop op voortzetting van het bestaan na de dood, eerder dan een verwijzing naar een huisdier.
Anicius Ingenuus zijn namen van Romeins-mediterrane herkomst. De drager bezat het Romeinse burgerrecht. De naam Ingenuus betekent niet alleen 'inheems', maar ook ‘vrijgeboren’. Misschien was Anicius Ingenuus de zoon van een vrijgelaten Griek. De overledene was medicus ordinarius en net als de burgerartsen waren de militaire artsen vaak van Griekse afkomst. Het is weinig waarschijnlijk dat hij van het land van de Tungri afkomstig was zoals nog al eens wordt verondersteld. Hij stierf op 25-jarige leeftijd en was gezien zijn ouderdom een erg jonge arts.
Eén van de belangrijkste diensten in het Romeinse leger was de medische staf. Het aantal in iedere eenheid wisselde sterk. Uiteraard had een legioen van meer dan vijfduizend man een grotere medische staf dan een hulptroep van vijfhonderd of duizend man. In ieder geval was het medisch personeel goed opgeleid. Eén van de beroemdste was Pedianus Dioscurides, een legerdokter van het midden van de 1ste eeuw n.C., wiens doorwrochte De materia medica meer dan een millenium de standaard bleef.
Binnen deze medische staf onderscheidden zich een groep medici door de titel ordinarius. Het is niet bekend hoe men ordinarius moet interpreteren. Deed Anicius als gewoon militair dienst? Het zou betekenen dat medici gewone militairen waren die een zekere aanleg hadden voor wondverzorging en basischirurgie. Dat is echter weinig waarschijnlijk. Het Latijnse woord ‘ordinarius’ in militaire context is synoniem voor centurio. Misschien had een medicus ordinarius gewoon de rang en de soldij van een centurio zonder dat hij het bevel over een centuria waarnam, net zoals in de moderne legers. Vermoedelijk stond boven de medicus ordinarius nog de kampgeneesheer, de medicus castrensis of de medicus castrorum.
Zijn volledige biografie kan je ook lezen in 'De onderdanen van de keizer', Davidsfonds, Leuven, 2014.