Tiberius Claudius, ruiter van de ala I Hispanorum

Gepubliceerd op 8 oktober 2024 om 14:28

In de collectie van het Történeti Museum in Boedapest bevindt zich de grafsteen van Tiberius Claudius, een beroepsmilitair afkomstig uit de regio van Tongeren. Zijn grafmonument is slechts gedeeltelijk bewaard gebleven. In het bovenste gedeelte is het borstbeeld van de overledene te zien, afgebeeld in een schelpvormige nis. Daaronder wordt een ruiter te paard afgebeeld die met zijn werpspies zwaait. Het derde register toont links een vrouw en rechts een man. Het opschrift is slechts gedeeltelijk leesbaar :

Ti(berius) Claudiu[s / ‑‑a]edi f(ilius) Al[‑‑‑ Tun]/ger e[q(ues) al(ae) I Hisp(anorum) ...]

Tiberius Claudius, zoon van [‑]aedus, Al..., Tunger, ruiter van de ala I Hispanorum, ...

De volledige naam van de overleden soldaat luidt Tiberius Claudius Al[---?]. De aanduiding van de 'tria nomina', ofwel de drie namen, duidt erop dat de overledene het Romeinse burgerrecht had ontvangen, vermoedelijk bij zijn ontslag uit de actieve dienst of in ieder geval na 25 of meer dienstjaren. Hij werd gerekruteerd tijdens de regering van keizer Tiberius. Mogelijk is hij gestorven als veteranus of missicius (een veteraan met speciale privileges). Zijn praenomen en nomen gentilicium suggereren dat hij het burgerrecht heeft verkregen onder keizer Claudius (41-54) of keizer Nero (54-68).

Tiberius Claudius Al[---] diende als ruiter in de ala I Hispanorum. Hij was vermoedelijk eerst gestationeerd in Trier en later in Worms. Tijdens de regering van keizer Claudius of Nero werd de eenheid overgeplaatst naar de provincie Dalmatia en daarna naar de provincie Pannonia, waarschijnlijk kort na de dood van Nero. Niet lang daarna was de eenheid actief in Moesia. Vanaf de regering van keizer Trajanus vinden we de ala I Hispanorum terug in de provincie Dacia.

Uit een andere grafsteen, die in 1845 in Mattersburg werd gevonden (CIL III, 4244), weten wij dat er op hetzelfde ogenblik nog andere militairen als ruiter in de ala I Hispanorum dienst deden die de naam Tiberius Claudius droegen. Het gaat specifiek om Ti(berius) Claud[ius] Vanamiu[s] en Ti(berius) [Cl(audius)] / Aplo. Dit voorbeeld illustreert duidelijk hoe belangrijk het cognomen, de laatste naam, was voor de identificatie van een persoon. Dergelijke grafmonumenten worden gedateerd tussen 50 en 69 na Christus.

 

 

© Budapest - Aquincumi Múzeum, Foto:  Ortolf Harl 2006