Parlementaire verslagen leveren soms leuke lectuur op. Op dinsdag 19 oktober stelde Koen Van den Heuvel in de Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering aan minister Bart Somers een vraag om uitleg over het nieuwe fonds voor aanvullende pensioenen van contractuele personeelsleden bij lokale besturen (zie hier). Hij verwees daarbij naar de oprichting van een nieuw pensioenfonds in Antwerpen, met name Prolocus dat Koen Van den Heuvel bij wijze van lapsus Proculus noemde. In zijn antwoord toonde Bart Somers aan dat hij een waardige concurrent voor Bart De Wever is.
“Mijnheer Van den Heuvel, ik dank u voor deze toch wel belangrijke vraag. Ik wil beginnen met een onduidelijkheid uit de weg te ruimen. Het gaat hier over Prolocus, in uw vraagstelling stond Proculus. Dat blijkt een Romeinse jurist onder Nero te zijn, oprichter van een progressieve en liberale rechtsleer, de Proculiaanse school. Ik was aan het wachten tot u het verkeerd zei, want ik wilde dit toch kunnen opmerken. U hebt het maar één keer fout gezegd, voor de rest was het juist.”
Tja, daar valt natuurlijk niets meer tegen in te brengen! Proculus was auteur van 11 of 12 boeken Epistulae. Daarvan bleven 32 fragmenten bewaard in de Digesta, het deel van het Corpus Iuris Civilis van keizer Justinianus dat het juridisch oeuvre van de klassieke rechtsgeleerden bevat. In zijn Epistulae bespreekt Proculus zonder systematische ordening juridische problemen uit het dagelijkse leven, zoals erfenis- en scheidingskwesties. Over zijn leven weten we voorts weinig. Zijn naam leefde voor in de naar hem genoemde rechtsschool van de Proculiani, één van de rechtsscholen tijdens de 1ste eeuw n. Chr. De aanhangers van de andere school waren de Sabiniani, naar Massurius Sabinus, ook de Cassiani, naar Gaius Cassius Longinus. De Proculiaanse school gold als erg vernieuwend. Het recht is de kunst van het goede, het juiste en het eerlijke. De Proculiani golden als vooruitstrevende juristen en voorstanders van het Republikeinse gedachtengoed. Op vele punten stonden zij en Sabiniani lijnrecht tegenover elkaar. Of je mag besluiten dat Proculus de grondlegger was van een liberale rechtsleer weet ik niet. Wel is het een feit dat het Romeinse recht erg liberaal was in die zin dat het beantwoordde aan het individualisme van de aristocraat die souverein beslissingen neemt. Zou het dat zijn wat Bart Somers bedoelde ?
Foto: twee manuscript fragmenten van het Corpus Iuris Civilis (Wikimedia)