De Groene Waterman te Antwerpen, 29 november 2023
Mensen hebben vele motieven om het verleden te onderzoeken. Sommigen zijn gewoon voor hun plezier in geschiedenis geïnteresseerd of willen meer weten over hun afstamming. Anderen zoeken een beter begrip van de hedendaagse maatschappij. Voor hen is reflectie over het verleden een bron voor maatschappelijk engagement. Het zijn zonder enige twijfel legitieme motieven. Zij nemen niet weg dat oudheidkunde, ondanks het verre verleden, niet waardenvrij is. De oudheidkunde wordt ondertussen te vaak misbruikt omdat te weinig aandacht uitgaat naar het belang van de wetenschappelijke beoefening ervan. Hoewel de oudheidkundige disciplines zich met nieuwe technieken vernieuwen, nieuwe data en inzichten verwerven en nieuwe perspectieven aanreiken, lees je er in de pers weinig over. Daar tegenover staat dat nogal wat oudheidkundigen vooral berichten met spektakelwaarde de wereld inzenden. Dat is jammer. In zijn nieuwste boek ‘Oudheidkunde is een wetenschap (en dat mag je ook best eens uitleggen)’ legt Jona Lendering daarom uit waar de wetenschappelijke dynamiek zit en waarom nieuwe inzichten onvoldoende doordringen in het publieke debat. Het ontbreken van goede uitleg van het wetenschappelijk proces vormt niet alleen de grootste bedreiging voor de oudheidkunde, maar is tegelijk de beste voedingsbodem voor een soort politieke recuperatie onder de dekmantel van oudheidkunde.
De volledige tekst van de toespraak kan je in een grondig geredigeerde versie lezen op Streven Vrijplaats.