Het Fruitspoor heeft als industrieel monument een belangrijk erfgoed-toeristisch potentieel. Alleen is dat bij zo weinig mensen bekend. Het is dus niet verwonderlijk dat er zo weinig aandacht voor is en dat reeds heel wat stationsgebouwen werden afgebroken. In de archieven bevindt zich nog vrij veel informatie over de stations en hun omgevingen die langs het Fruitspoor werden gebouwd. Tot op heden waren zij nauwelijks voorwerp van onderzoek.
De aandacht van de architectuurhistorici in het verleden is vooral uitgegaan naar de grote monumenten van de stationsarchitectuur. Lokale landelijke en kleinstedelijke stations genoten in het beste geval de interesse van lokale historici die er slechts summier aandacht aan schonken. Deze werden gebouwd volgens chronologisch op elkaar volgende standaarden die het mogelijk maken een typologie op te stellen. Langs het Fruitspoor zijn langs vier dergelijke stationstypes bewaard gebleven. Gelukkig werden die overblijvende gebouwen ondertussen (gedeeltelijk) aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed. De voornaamste bronnen voor het onderzoek naar deze stations zijn behoudens de archieven en de nog bewaarde stationsgebouwen oude foto’s en plannen over de gronden, de omgeving, aanpassingen en zo voort. Zo wordt het mogelijk om ook een beeld te krijgen van stations die inmiddels werden afgebroken zoals onder meer het voormalige station van Borgloon.
Borgloon is historisch gezien belangrijkste spoorwegsite langs het Fruitspoor. Slechts weinig bleef echter bewaard. De stationsgebouwen werden afgebroken. Daar tegenvoer staat dat twee stroopfabrieken, die in de onmiddellijke nabijheid stonden, nog steeds aanwezig zijn. Bovendien zijn op het stationsplein nog de aftakkingssporen aanwezig. Op het niveau van erfgoedsite is echter vooral Jesseren interessant. Hier bleven het onthaalgebouw, het bijhorende magazijn, het stationsplein met enkele woningen, restanten van de stroopfabriek en de villa van de directeur ervan bewaard. Het stationsplein kan in zijn quasi oorspronkelijke toestand hersteld worden.
Uit een summier onderzoek blijkt verder dat langs het Fruitspoor, met uitzondering van de stations van Tongeren en Sint-Truiden vier stationstypes stonden waarvan er drie bewaard bleven:
- Type 1: de kleine voorlopige gebouwtjes waarvan geen enkel bewaard bleef
- Type 2: het stationstype 1873 of het type Banque de Belgique waarvan enkel het station van Piringen bewaard bleef
- Type 3: het stationstype 1881 met als bewaard voorbeeld het station van Jesseren.
- Type 4: het stationstype 1893 met als bewaarde voorbeelden de stations van Hoepertingen en Wilderen.
Naast de onthaalgebouwen bleven ook een aantal wachterswoningen bewaard waarvan deze van Bernissem, Wilderen, Booiehoven en Drieslinter de mooiste voorbeelden zijn. Het station van Wilderen is het enige bewaarde waar én het onthaalgebouw én de wachterswoning nog aanwezig zijn. De wachterswoningen van Bernissem, Booiehoven en Drieslinter stonden niet in een stationscontext, maar aan een spoorwegovergang.
Het Fruitspoor biedt aan de erfgoedtoerist de mogelijkheid om te fietsen en/of te wandelen over een industrieel monument. Het biedt bij momenten een zeer aangenaam parcours. Maar ook voor de historicus ligt er nog een onontgonnen terrein. Het is gewoon een kwestie om zich in de archieven onder te dompelen!
Reactie plaatsen
Reacties