Met enige verbazing heb ik tijdens het journaal gekeken naar de mensenmassa's in de winkelstraten afgelopen zaterdag en zondag. 'Open is open. Ze hadden de winkels maar moeten sluiten' luidde vandaag een krantenkop. Klaarblijkelijk willen mensen dat iemand anders voor hen beslist, alsof individuele verantwoordelijkheid niet bestaat.
Terwijl de ziekenhuizen vollopen genieten van het leven kost wat kost ? Deze gedachte herinnert mij aan de beschrijving van de pestepidemie in Athene van 430 v.C. door Thucydides ( ca. 460 - 400 v.Chr.), de grote Griekse geschiedschrijver. De ziekte ging gepaard gaat met koorts, onlesbare dorst en zweren en eiste in het machtige Athene duizenden slachtoffers. De stad was compleet in verwarring. In zijn geschiedenis van de Peloponnesische oorlog tussen Athene en Sparta schreef hij:
De mensen durfden nu gemakkelijker te doen waarop zij hun zinnen hadden gezet, wat zij vroeger verborgen plachten te houden, omdat zij zagen hoe onverwacht het lot kon omslaan..... Het leven en het geld achtten zij zo vergankelijk, dat zij er snel van wilden genieten en het voor hun plezier besteden. Zich in te spannen voor een schoon doel, daartoe was niemand bereid, omdat het onzeker was of hij niet voor het bereiken ervan van het leven zou worden beroofd. Al wat voor het ogenblik aangenaam was en wat hoe dan ook daartoe kon bijdragen goed voor schoon en nuttig...
Thucydides was een scherp waarnemer van de menselijke zelfzuchtigheid en irrationaliteit. Goed en kwaad horen zo vanzelfsprekend tot de menselijke natuur dat leven zonder kwaad ondenkbaar is. La condition humaine, een epidemie stelt het op scherp.
Athene, tempel van Zeus met op de achtergrond de Akropolis, 16 december 2019
Thucydides, II, 53, vertaling M.A. Schwartz.