De Herstappeltombe in Lauw

Weinigen bevroeden dat de Hoeise Steenweg in de richting van Crisnée en Hoei deel uitmaakt van de voormalige Romeinse weg die van Tongeren via onder meer Amay, Vervoz en Aarlen naar Metz liep.  Hij wordt op de Ferrariskaart eveneens ‘Chemin Brunehaud’ genoemd. Deze weg snijdt in een rechte lijn kilometers ver door het landschap.  Hij kruist ter hoogte van Malmaison de Romeinse weg Bavay-Trier en ter hoogte van Senonchamps de weg Reims-Keulen. Ter hoogte van Aarlen volgde het kruispunt met de weg Reims – Trier. Gezien zijn plaats in het Romeinse verkeersnet was ook deze verbindingsroute van een cruciale betekenis voor de administratieve organisatie van onze regio.

Langs de Hoeise Steenweg in Lauw op de grens met Crisnée ligt de zogenaamde Herstappeltombe of Tombe de Herstappe, een monumentale Romeinse tumulus met een doorsnede van 32 meter en een hoogte van 8 meter. Het dorp Lauw ligt tussen twee heerwegen, de weg van Tongeren naar Bavay (Romeinse Kassei) en die van Tongeren naar Aarlen (Groene of Hoeise Kassei). De heuvel werd in 1895 onderzocht door de Tongerse archeoloog F. Huybrights, maar werd leeg aangetroffen. Er werden sporen ontdekt van vroegere opgravingen. Waarschijnlijk waren de Franse soldaten in de 17de eeuw de schuldigen. Het onderzoek was er toen vooral op gericht om de centrale grafkamer te ontdekken en leeg te halen. Ongetwijfeld lag de Gallo-Romeinse landbouwwinning waar deze grafheuvel bij hoorde, ergens in de nabije akkers. De tumulus en zijn omgeving zijn sinds 1976 beschermd.

Ondertussen hebben dassen in de tumulus een woonplaats gevonden. Onderzoek wees echter uit dat de dassenburcht de stabiliteit van de grafheuvel niet in het gedrang brengt. De vrees dat de dassen een bedreiging vormden voor de tumulus, is dus ongegrond. Ook de twee zeldzame grassoorten - beemd- en fakkelgras - bovenop de tumulus worden niet door de dassen aangetast.