In december 2015 verscheen op een veilingsite een klein werkje van de hand van Jules-Marie Canneel (1881-1953). Het was getiteld ‘Rome, 1940’. Jules-Marie Canneel was lid van een niet onverdienstelijke Gentse kunstenaarsfamilie waartoe ook Marcel, Jean en Eugène Canneel hoorden. Als post-impressionistisch schilder, aquarellist en tekenaar maakte hij nogal wat reizen die hem onder meer in Rome brachten.
De argeloze toerist die vanuit de Via Nazionale de Piazza della Repubblica opwandelt, vermoedt zelden dat hij daar het terrein van het meest grandioze thermencomplex ooit te Rome gebouwd, betreedt. Aan de overzijde van het plein ziet hij de ingang van de S. Maria degli Angeli. Dit plein wordt gevormd door de reusachtige exedra (halfronde uitbouw) van de thermen van Diocletianus die tussen 298 en 305 naar het schema van deze van Caracalla werden gebouwd. Met 376 x 361 meter konden deze thermen naar men beweert 3000 bezoekers gelijktijdig bedienen. Het gebouwencomplex tussen de Quirinalis, de Viminalis en de Esquilijn bepaalt nog steeds op een indrukwekkende wijze het stadsbeeld van de Tiberstad.
De thermen moesten gedeeltelijk plaatsmaken voor de nieuwe behoeften van een stad die zich voortdurend ontwikkelde. Het caldarium is er niet meer. De achtermuur van het warmwaterbad vormt de gebogen toegang tot de S. Maria degli Angeli, in 1561 ‘gerestyled’ tot een schitterend gebedsgebouw door de hoogbejaarde Michelangelo op last van Paus Pius IV. De kerk is ondergebracht in het frigidarium, de reusachtige basilica waarvan het gewelf wordt gedragen door acht originele monolietzuilen uit rood graniet. Van in dit frigidarium had de bader doorheen de zuilenrijen van de aanpalende vertrekken een perspectivisch doorzicht met een schitterend spel van licht en schaduw, dit langs een as van 250 meter lengte die doorheen heel het gebouw liep. Eén van de twee ronde hallen biedt nu onderdak aan S. Bernardo alle Terme. De oostelijke palaestra geeft toegang tot het prestigieuze Museo Nazionale delle Terme en het prachtige Kartuiserkloosterhof. Ook dit is een ontwerp van Michelangelo, samen met één van zijn leerlingen Giacomo del Duca.
Oudheid en renaissance ontmoeten hier elkaar. Het bouwopschrift, waarvan de volledige tekst slechts dankzij een middeleeuws afschrift bewaard bleef, spreekt van de "heilbrengende thermen van Diocletianus". Zij waren één van Rome’s meest imposante kuuroorden. Voldoende reden voor Jules-Marie Canneel om in 1940 een mooi werkje te schilderen!
Reactie plaatsen
Reacties