Een zoete geur van koolzaad hangt over het weidse veld in Heurne en omhult een kleine Gallo-Romeinse grafheuvel in de verte. Als fietser merk je wanneer het najaar in aantocht is.
Op de grens tussen Horpmaal en Sint-Pieters-Heurne (Vechmaal) ligt de tumulus van Vechmaal met een diameter van amper 18 tot 20 meter. Het omringende platteland is quasi ongerept. Tijdens de 19de eeuw werd hij geplunderd door schatgravers. De vondsten zijn nog steeds niet terug gevonden. Hierdoor is ook weinig over deze grafheuvel geweten.
De tumulus van Vechmaal ligt ongeveer 2.500 meter verwijderd van de Romeinse weg Tongeren-Bavay en circa 500 meter van de plaats waar de Gallo-Romeinse villa van het Zouwveld in 1989-1990 werd opgegraven. Deze landbouwwinning werd bewoond tijdens de 2de en de 3de eeuw en werd omstreeks 275door een brand verwoest. De villa was voorzien van een badgebouwtje, door een gang verbonden met het hoofdgebouw, dat over de gebruikelijke badvertrekken beschikte en afgewerkt was met een beschilderde muurbepleistering. Sommige sporen wijzen op bewoning uit de vóór-Romeinse tijd.
Op de kaart van Villaret (1745-1748) is duidelijk te zien hoe een holle weg met de naam Middelpad beide sites met elkaar verbond. Deze holle weg bleef nog gedeeltelijk bewaard. Aan de overzijde van deze landweg lag nog een tweede tumulus die bij de aanleg van de suikertram in 1897-1898 werd genivelleerd. Op die plaats zouden ook enkele graven ontdekt zijn.
Even verder ligt Sint-Pieters-Heurne met haar prachtige kapel en vierkantshoeves!
Foto: Gallo-Romeinse tumulus van Vechmaal, 30 september 2020.